Hinstu dagar

Ég sagði upp áskrift að kapalsjónvarpi fyrir alllöngu. Ég hef ekkert á móti sjónvarpsglápi en hlutfallið af rusli var bara orðið svo hátt og auglýsingaflóðið svo yfirgengilegt að ég hreinlega nennti ekki að standa í þessu lengur. Þess í stað keypti ég mér gott sjónvarp og horfi á DVD diska. Mér líkar það bara vel.

Ég var að enda við að horfa á Last Days eða, svo maður skrái titilinn í allri sinni dýrð,

Gus Van Sant's

Last Days

Van Sant gerði My Private Idaho sem er frábær. Last Days fjallar um síðustu dagana í lífi Kurt Cobains. En aðalhetjan kallast reyndar Blake, eins og skáldið breska, sem er ekki tilviljun. Tónverk í myndinni kallast "The Doors of Perception," sem er ljóðlína úr verki eftir William Blake. 

Lagalegar ástæður hafa kannski ráðið því að leikstjórinn notaði ekki nafn Cobains. Kannski hefur hann ekki viljað lenda í málaferlum við Courtney Love. Hún getur verið hörð í horn að taka. Þessi mynd er nokkurs konar útfærsla á sögu Edgar Allan Poe "The Fall of the House of Usher," sem er ein af mínum uppáhaldssmásögum. Taugaveikluð, uppdópuð listaspíra vafrar um stórt skuggalegt hús--og deyr. Frábært!

Ég hef voða gaman af svona úrkynjunarpælingum en myndin hefði getað verið miklu betri. Kurt Cobain var merkilegur einstaklingur og kom oft vel fyrir sig orði. Í þessari mynd muldrar hann út í eitt og nær aldrei að koma útúr sér óbrenglaðri setningu. Sennilega á þetta að sýna hve hann var illa á sig kominn, en þetta er nú svolítið ýkt. Svo var eitt besta atriðið í myndinni klippt út. (Guð sé lof fyrir aukaefnið!) Það sýnir söguhetjuna tjá sig í gegnum tónlistina. Alger mistök, Gus!

En myndin er ekki alvond. Myndskeið með lagi Velvet Underground "Venus in Furs" er til dæmis sérlega vel heppnað. 

(Smellið hér ef þið viljið heyra lagið http://www.youtube.com/watch?v=JR_GoyiWPEA)

Hér kemst verkið á flug. Venus in Furs er skáldsaga eftir Leopold von Sacher-Masoch og tilheyrir sömu úrkynjunarstefnu (Decadence) og smásaga Poe. (Þó stefnan hafi blómstrað í lok nítjándu aldar er Poe yfirleitt talinn frumherji stefnunnar.) Lagið er eftir Lou Reed sem er einn af aðaltengiliðum rokkmenningar við úrkynjunarstefnuna. Reed var líka heróin neytandi eins og Cobain og fjallaði oft um undirheima fíknarinnar í lögum sínum. Sem sagt, hér magnar Van Sant upp kraftmikinn seið með því að bræða saman nítjándualdar úrkynjunarpælingar, gamla rokkstjörnu (Reed) og nýjan rokkspámann (Cobain). Hér er vers úr lagi Reeds sem getur til kynna lífsþreytuna sem plagaði þá báða:

I am tired, I am weary
I could sleep for a thousand years
A thousand dreams that would awake me
Different colors made of tears

Þetta er dimm en falleg sorg, sem er eitt af einkennum úrkynjunarstefnunnar. Lagið "Venus in Furs" er ekki ósvipað "The End" með The Doors. Texti Jim Morrisons fjallar auðvitað um hinstu daga eins og mynd Van Sants. Auk þess er nafn The Doors fengið að láni úr ljóðlínu William Blakes sem ég vitnaði í. Þetta eru smekklegar tilvitnanir hjá leikstjóranum. Tilvitnanir í önnur listaverk eru mjög í anda úrkynjunarstefnunnar.
 

Meira af þessu, Gus! Þá hefði myndin orðið betri. En í heild sinni er verkið því miður ekki alveg nógu sannfærandi. Kurt Cobain, og áhorfendur, eiga aðeins betra skilið. Engu að síður hafði ég gaman af því að pæla í myndinni og skrifa um hana hér.

 

Athugasemdir

[Björg Árnadóttir, 31.7.2007 kl. 17:15]

Hef ekki séð myndina, en ég gerði eins og þú: Ég sagði upp áskriftinni að Stöð 2. Hef ekki haft hana í ca. 2 ár og sakna hennar ekki. Horfi mikið minna á sjónvarp (sem er gott), næ að sjá stöku góða þætti á RÚV (sem líka er gott), eyði mikið minni peningum í sjónvarp en áður (sem er alls ekki slæmt) og best af öllu: Geri eitthvað allt annað við tímann en að horfa á mislélegt sjónvarpsefni!

[Wilhelm Emilsson, 2.8.2007 kl. 23:07]

Ég er alveg sammála þér, Björg. Maður hefur ýmislegt betra við tímann að gera en að góna á mislélegt sjónvarpsefni.